Ubezpieczenie OC samochodu. ( Mądrze zwane obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. ) To nie tylko obowiązek, ale też spokojna głowa kierowcy. Chwila nieuwagi, nieustąpienie pierwszeństwa, może się zdarzyć każdemu. A odszkodowania za wypadek komunikacyjny bywają bardzo wysokie. To między innymi koszty naprawy pojazdu czy leczenia jego pasażerów. Dzięki ubezpieczeniu kierowca, co do zasady, tych kosztów nie ponosi. Z drugiej strony, osoby poszkodowane nie muszą się dzięki temu martwić, chociażby o to, czy sprawca jest wypłacalny. Po pieniądze mogą się zwrócić bezpośrednio do ubezpieczyciela. Może się jednak zdarzyć tak, że zakład ubezpieczeń będzie domagał się od sprawcy wypadku zwrotu wypłaconego poszkodowanemu odszkodowania. To tak zwane roszczenie zwrotne, czasem potocznie mówi się o nim: regres OC.
Na czym polega roszczenie regresowe ubezpieczyciela OC ?
Roszczenie regresowe, czyli roszczenie zwrotne ubezpieczyciela, tak jak wspomniałam na wstępie, polega na tym, że ubezpieczyciel, który wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie z tytułu OC samochodu, ma prawo domagać się od kierującego pojazdem zwrotu tego odszkodowania, w kilku prawem przewidzianych przypadkach.
Jaka jest funkcja takiego regresu OC ? Przede wszystkim zadośćuczynienie zasadom sprawiedliwości. Jeżeli kierowca powoduje wypadek, z uwagi na swoje rażące uchybienia, nie wydaje się sprawiedliwe, żeby ubezpieczyciel ponosił za to odpowiedzialność finansową. Taka regulacja sprzyjać ma także prewencji. Możliwość nałożenia na kierowcę obowiązku zwrotu wypłaconego OC, czasem może skłonić go do refleksji przed podjęciem niezgodnego z prawem zachowania. Zdarza się, że kwota zwróconego odszkodowania, może być subiektywnie bardziej dolegliwą „karą” niż faktyczna sankcja za dane przestępstwo czy wykroczenie.
Kiedy ubezpieczyciel może domagać się zwrotu wypłaconego odszkodowania z OC ?
Regres OC przewidziany jest w kilku przypadkach. I jest to katalog zamknięty. Ubezpieczyciel nie może domagać się zwrotu odszkodowania w sytuacji nieprzewidzianej przez przepisy. Nawet jeżeli naruszenie przez sprawcę zasad ruchu drogowego było rażące.
Regres OC jeżeli sprawca wyrządził szkodę umyślnie
Pierwszą sytuacją, w której ubezpieczyciel będzie mógł domagać się zwrotu odszkodowania jest działanie umyślne sprawcy. Wyobraźmy sobie taką sytuację : kierowca wkurza się, że jadący przed nim samochód jedzie zbyt wolno, więc dociska gaz i uderza w jego tył. Tak, żeby „powolny” miał nauczkę w postaci wgniecionego bagażnika i wiedział, jak się po polskich drogach jeździ.
W takiej sytuacji „powolny” może zwrócić się o naprawienie szkody albo do sprawcy, albo do ubezpieczyciela. To drugie rozwiązanie jest często wygodniejsze. Ubezpieczyciel, po wyłożeniu kasy na naprawę bagażnika, będzie mógł domagać się zwrotu od niecierpliwego kierowcy.
Warto pamiętać, że pomiędzy umyślnym działaniem kierującego, a szkodą musi zachodzić adekwatny związek przyczynowo-skutkowy. Kierowca, musi obejmować swoim zamiarem wyrządzenie szkody. Jeżeli popatrzycie na wyroki sądów karnych w sprawach o spowodowanie wypadków drogowych, to najczęściej zobaczycie mniej więcej taką sentencję : ” kierowca x umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że ….. wskutek czego doprowadził do …… „. Samo umyślne naruszenie zasad ruchu drogowego nie oznacza jeszcze, że umyślnością objęty był skutek w postaci wyrządzenia szkody.
„… umyśle naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym nie jest równoznaczne z popełnieniem przestępstwa umyślnego a tym bardziej umyślnego wyrządzenia szkody w postaci śmierci bądź uszkodzenia ciała uczestnika wypadku komunikacyjnego. Z uwagi na powyższe za nieuzasadnione należało uznać roszczenie strony powodowej z tytułu regresu nietypowego.” ( Wyrok SA w Krakowie, z 25.01.2017r., I ACa 1161/16)
Zwrot odszkodowania z OC, jeżeli kierowca był nietrzeźwy albo pod wpływem narkotyków
A czy OC obowiązuje także w przypadku nietrzeźwych kierowców? Co się stanie, jeżeli kierujący spowoduje wypadek „po pijaku”? Ubezpieczyciel może domagać się zwrotu odszkodowania od kierującego, jeżeli wyrządził szkodę w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.
Zobacz też : Stan nietrzeźwości a stan po użyciu alkoholu
Uwaga! Tutaj nie musimy już wykazywać związku przyczynowo skutkowego. Już sama jazda po użyciu alkoholu czy innych substancji (wskazanych w przepisie) wystarczy dla roszczenia regresowego ubezpieczyciela.
Regres OC – samochód z przestępstwa
Ubezpieczyciel może się domagać zwrotu odszkodowania wypłaconego z polisy OC od kierującego również wtedy, kiedy wszedł on w posiadanie samochodu na skutek popełnienia przestępstwa. Najczęściej będzie to dotyczyło przestępstwa kradzieży pojazdu albo krótkotrwałego zaboru pojazdu, ale nie tylko.
Takie rozwiązanie jest jak najbardziej sensowne. W końcu polisa wykupiona przez właściciela pojazdu nie powinna służyć gościowi, który go z tego pojazdu okradł 🙂
Jazda bez uprawnień a ubezpieczenie OC
Ochrona z ubezpieczenia OC nie obejmuje również przypadków, kiedy kierujący nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym. W sytuacji wyrządzenia szkody przez takiego kierującego, ubezpieczyciel będzie się mógł domagać zwrotu odszkodowania. To najczęściej przypadki jazdy przez osoby, które nigdy nie miały prawa jazdy, albo które mają prawko, ale na inną kategorię. To też przypadki, kiedy za kółko wsiada osoba, która prawko straciła albo wobec której sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów.
Należy oczywiście odróżnić sytuację, w której kierujący nie będzie posiadał uprawnień do kierowania pojazdem od braku posiadania wymaganych dokumentów (np. dokumentu prawa jazdy).
Zobacz też : Jazda samochodem bez dokumentów. Zmiany w przepisach.
Uwaga! Od tej zasady istnieje wyjątek. Ubezpieczyciel nie będzie mógł domagać się zwrotu odszkodowania w przypadkach, kiedy, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa.
Zwrot odszkodowania za ucieczkę z miejsca zdarzenia
Roszczenie regresowe za wypłacone odszkodowanie z OC będzie się należało również wtedy, kiedy sprawca ucieknie z miejsca zdarzenia. Taka ucieczka zazwyczaj ma na celu próbę uniknięcia odpowiedzialności za popełnione przestępstwo bądź wykroczenie. Często też kierujący próbuje ukryć pewne okoliczności – na przykład jazdę pod wpływem alkoholu.
Jeżeli chodzi o ucieczkę z miejsca zdarzenia, to problematyczne są sytuacje tzw. stłuczek parkingowych. Przy niewielkich szkodach, drobnych otarciach, kierowcom zdarza się odjeżdżać w przeświadczeniu o tym, że nic się nie stało. Oczywiście, jeżeli kierowca odjeżdża z parkingu nieświadomy, że na przykład, lekko otarł inny pojazd, to nie można mówić o „ucieczce”. W praktyce jednak niezwykle trudno jest wykazać, że sprawca odjechał w błogiej nieświadomości, a nie w zamiarze uniknięcia odpowiedzialności.
Regres OC – czy można się bronić?
Czy przed roszczeniami regresowymi ubezpieczyciela można się bronić ? Oczywiście, można próbować. Jeżeli ubezpieczyciel wysłał wezwanie do zapłaty odszkodowania z OC, a my mamy poczucie, że zrobił to niesłusznie, zawsze warto skorzystać z porady prawnika. Na przykład adwokata lub radcy prawnego. Samo wezwanie do zapłaty, a nawet pozew nie oznaczają jeszcze, że ubezpieczyciel ma rację.
Zdarzają się sytuacje, kiedy zasadnym będzie kwestionowanie odpowiedzialności co do zasady. Przykład : zakład domaga się ode mnie zwrotu odszkodowania z ubezpieczenia OC za ucieczkę z miejsca zdarzenia, ale ja z tego miejsca nie uciekłam. Pobiegłam do najbliższego domu po pomoc, bo mój telefon był rozładowany. W takiej sytuacji warto podjąć próbę wykazania, że nie dopuściłam się ucieczki z miejsca wypadku.
Roszczenie można kwestionować również co do wysokości. Na przykład wskazując, że zakład wypłacił poszkodowanemu zbyt dużo, w stosunku do poniesionych strat.
Mam nadzieję, że ten wpis okaże się ciekawy i przydatny. Jeżeli tak uważasz – udostępnij go! Kto wie, może trafi do osoby, na którą działa motywacja finansowa i która pomyśli dwa razy, zanim wsiądzie za kółko. Jeżeli chcesz być na bieżąco zaobserwuj mnie na Facebooku i Instagramie. Zapraszam też do zasubskrybowania mojego newslettera i kanału na Youtube.
