Alimenty za okres wstecz. Żądanie zaległych alimentów.

Wyobraźmy sobie taką sytuację : matka sama wychowuje dziecko (mógłby to być ojciec, płeć nie ma znaczenia, ale na potrzeby przykładu przyjmijmy, że będzie to matka). Ojciec obiecuje, że będzie dobrowolnie łożył na jego utrzymanie. Z miesiąca na miesiąc przelewy przychodzą coraz rzadziej. Ojciec tłumaczy się przejściowymi problemami : a to coś pomieszali w banku, a to zepsuł mu się samochód, a to ma kłopoty z pracą. W końcu w ogóle przestaje płacić. Matka ma nadzieję, że jeszcze się dogadają, nie chce iść do sądu, ale lata lecą i nic się nie zmienia. Postanawia złożyć pozew. Wnosi o ustalenie miesięcznych alimentów, powiedzmy w kwocie 1000 zł. To powinno wystarczyć na pokrycie bieżących potrzeb dziecka teraz i w ciągu kolejnych kilku lat. A co z tymi latami, w których musiała sama utrzymywać dziecko, bo ojciec nie przelewał pieniędzy? Czy może dochodzić alimentów za okres wstecz? Za ile lat?

Zobacz też : Od czego zależy wysokość alimentów na dziecko

Alimenty – bieżące potrzeby

Alimenty mają na celu zaspokojenie bieżących potrzeb osoby uprawnionej. W naszym przykładzie – dziecka. To jest ich istota, która wynika zarówno z przepisów, jak i z ugruntowanego orzecznictwa. Dlatego składając pozew o alimenty domagamy się kwoty, która ma miesięcznie zaspokoić aktualne potrzeby dziecka. Oczywiście alimenty dotyczą także przyszłości, w końcu sąd w wyroku ustala, że zobowiązany ma regularnie, miesięcznie wypłacać określoną kwotę, nie tylko w miesiącu, w którym został wydany wyrok ( czy też nie tylko od dnia wniesienia pozwu), ale także w przyszłości, aż do ustania czy zmiany obowiązku alimentacyjnego.

Co z potrzebami przeszłymi?

„Z samego charakteru świadczeń alimentacyjnych, w tym świadczeń z art. 27 k.r. i op., wynika, że ich celem jest dostarczenie uprawnionemu środków do zaspokojenia jego bieżących potrzeb. Poszczególne bowiem raty alimentacyjne służą do zaspokojenia bieżących potrzeb osoby uprawnionej. O takim zaspokajaniu potrzeb może być mowa tylko co do teraźniejszości lub przyszłości, ponieważ nie można mówić o pokrywaniu potrzeb przeszłych.”

Wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 17 lipca 2013 roku I Ca 252/13

Alimenty za okres wstecz

Z poprzedniego akapitu wiemy, że klasycznie alimentów dochodzimy na teraz i na przyszłość. Co z alimentami za okres wstecz, przed wytoczeniem powództwa? Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy ma specjalną regulację, która określa w jakiej sytuacji możemy dochodzić zaległych alimentów.

„Art.137

§1Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem lat trzech. 

§ 2. Niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.”

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy

Spójrzmy na zacytowany wyżej przepis. Wynika z niego, że można domagać się zaległych alimentów, ale jest to obwarowane pewnymi warunkami.

Po pierwsze trzyma nas termin – trzech lat. Bo roszczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem tego terminu. Po drugie, należy wykazać, że istnieją „niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa”.

Co to oznacza? W naszym przypadku, jeżeli przez te miesiące czy lata przed wniesieniem pozwu matka była w stanie utrzymać dziecko i zaspokoić jego potrzeby bez pomocy finansowej ze strony ojca, to nie może domagać się zasądzenia alimentów za okres wstecz.

Jeżeli jednak jej sytuacja nie była aż tak dobra i zostały niezaspokojone potrzeby dziecka, to może domagać się tej „brakującej” kwoty. Do tej kategorii można zaliczyć również sytuacje, w których matka zaciągnęła zobowiązanie na zaspokojenie potrzeb dziecka i zobowiązanie to do tej pory zostało niespłacone.

Na przykład : Przed wytoczeniem powództwa dziecko zachorowało i wymagało pilnego leczenia. Matka nie miała pieniędzy, ale zaciągnęła pożyczkę w kwocie 5000 zł. Teraz tą pożyczkę spłaca.

Zobacz też : Alimenty na byłą żonę/byłego męża po rozwodzie

W jaki sposób domagać się alimentów za okres wstecz?

Należy pamiętać o tym, że jeżeli chcemy uzyskać alimenty za okres wstecz, to żądanie w pozwie musimy sformułować w nieco inny sposób niż przy „klasycznych” alimentach. Częstym błędem jest określanie w pozwie „miesięcznego” wymiaru zaległych alimentów. Tymczasem alimenty za okres wstecz określamy konkretną kwotą. 

NIE : Wnoszę o zasądzenie kwoty 1000 zł miesięcznie za okres od  maja 2017 roku do maja 2020r.

TAK : Wnoszę o zasądzenie kwoty 5000 zł ( czy innej kwoty XYZ)

Przy czym dochodzona kwota musi odpowiadać kwocie niezaspokojonych potrzeb albo niespłaconych zobowiązań zaciągniętych na ich zaspokojenie. Jak widzimy będzie to świadczenie jednorazowe, chociaż w uzasadnionych wypadkach sąd będzie mógł zasądzone alimenty za okres wstecz rozłożyć na raty.

„Dochodzenie alimentów za okres poprzedzający wytoczenie powództwa dopuszczalne jest tylko w ograniczonym zakresie, bo tylko w wypadku gdy pozostały niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie kosztów wychowania i utrzymania.”

Wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 17 lipca 2013 r. I Ca 252/13

Zobacz też : Jakie są kary za niepłacenie alimentów?

Jaki z tego wniosek? Pamiętajmy, że jeżeli nie dochodzimy alimentów na bieżąco, to uzyskanie zaległych alimentów jest mocno ograniczone, a w niektórych momentach wręcz niemożliwe. Jeżeli wszystkie potrzeby dziecka zostały zaspokojone to alimenty za okres wstecz nie będą dziecku przysługiwały.