Zaufanie podstawą związku. Nie tylko małżeńskiego. Czy jednak o wszystkim co przeskrobaliśmy warto mówić partnerowi? Znasz te słynne sceny amerykańskich zatrzymań, w których pada formuła : „ wszystko co powiesz może być wykorzystane przeciwko tobie w sądzie?” Czy to, co mówisz swojemu ukochanemu również? Sprawdź kiedy konkubent może odmówić składania zeznań!
Pewnie obiło Ci się o uszy, że istnieje coś takiego, jak prawo do odmowy składania zeznań, jeżeli, mówiąc w dużym przybliżeniu, stroną postępowania jest osoba najbliższa, na przykład małżonek. A co jeżeli stroną, jest osoba, z którą świadek żyje w nieformalnym związku, ładnie zwanym konkubinatem? Żeby nie było zbyt prosto, to czy konkubina lub konkubent może odmówić składania zeznań w dużej mierze zależy od tego, z jaką procedurą mamy do czynienia. Inaczej będzie w sprawie karnej, a inaczej w sprawie cywilnej.
Procedura cywilna
W procesie cywilnym ( na przykład o zapłatę, o wydanie rzeczy, o różne roszczenia z tytułu umów, czy o odszkodowanie) co do zasady prawo do odmowy składania zeznań przysługuje małżonkowi strony, ich wstępnym ( czyli np. rodzicom, dziadkom, pradziadkom itd.) zstępnym (dzieciom, wnukom itd.) rodzeństwu oraz powinowatym (rodzinie małżonka) w tej samej linii lub stopniu. Odmówić składania zeznań mogą również osoby pozostające ze stronami w stosunku przysposobienia ( na przykład przysposobione dzieci).
Jest to tak zwany katalog zamknięty, co oznacza, że tylko osoby wymienione w przepisie mogą odmówić składania zeznań. Jak widać nie ma tu mowy o konkubentach, czy też, jak to ładniej ujmują niektóre przepisy „ osobach pozostających we wspólnym pożyciu”. Partner powołany na świadka będzie miał zatem obowiązek stawienia się w sądzie i złożenia zeznań. Nawet jeżeli zeznania te będą niekorzystne dla ukochanej przez niego osoby. Zeznania takie będzie składał pod groźbą odpowiedzialności karnej. Obecnie, za złożenie fałszywych zeznań, można zarobić karę nawet do 8 lat pozbawienia wolności.
Czy konkubent może odmówić składania zeznań w procesie karnym
Postępowanie karne toczy się według własnych reguł. Inna jest też stawka niż w postępowaniu cywilnym. W sprawie karnej stawką jest często nie tylko kwestia zapłaty pieniędzy, ale w najpoważniejszych przypadkach kwestia tego, czy oskarżony delikwent pozna jak wygląda życie za kratkami. Czy w takiej sytuacji warto ukochanemu, z którym żyjemy bez ślubu zdradzać, gdzie pogrzebane są zwłoki?
W postępowaniu karnym odmówić składania zeznań może osoba najbliższa dla oskarżonego. Za osobę najbliższą uważany jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Jak widać katalog osób, które mogą odmówić w procesie karnym, jest szerszy niż w cywilnym. Katalog ten zawiera osoby pozostające we wspólnym pożyciu. Jakie są elementy wspólnego pożycia? To trochę jak przy małżeństwie, to wspólne pożycie psychiczne i fizyczne, a także wspólnota ekonomiczna i trwałość związku.
Związki partnerskie osób tej samej płci a odmowa złożenia zeznań
Przez długi czas nie było do końca wiadomo, czy odmówić składania zeznań może również osoba pozostająca w związku homoseksualnym. Sądy najczęściej uznawały bowiem, że wspólne pożycie na wzór małżeństwa dotyczy tylko osób różnej płci. Podejście sądów zmieniało się, jednak na przestrzeni lat. 25 lutego 2016r., Sąd Najwyższy wydał uchwałę, w której wskazał, że dla uznania świadka za osobę pozostającą we wspólnym pożyciu z oskarżonym, mogącą odmówić składania zeznań nie jest wymagana różnica płci partnerów.
Odmienność płci osób pozostających w takiej relacji nie jest warunkiem uznania ich za pozostających we wspólnym pożyciu w rozumieniu art. 115 § 11 k.k. (Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 25 lutego 2016 r. I KZP 20/15 )
Zatem konkubent może odmówić składania zeznań w postępowaniu karnym. Jest to jego prawo, a nie obowiązek, co oznacza, że jeżeli chce złożyć zeznania, to jak najbardziej może to zrobić. Warto też wspomnieć, że konkubinat musi trwać w czasie odmowy składania zeznań – jeżeli para rozstała się na przykład tuż przed procesem, to wtedy prawo do odmowy nie przysługuje.
Czy narzeczona może odmówić składania zeznań?
Prawo odmowy składania zeznań nie przysługuje narzeczonym, jeżeli nie pozostają we wspólnym pożyciu. Narzeczeństwo nie ma w tym przypadku znaczenia. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 listopada 1990 r. (WR 203/900).
A co z postępowaniem administracyjnym?
Czy konkubent może odmówić składania zeznań w postępowaniu administracyjnym? Przyjrzyjmy się przepisom. Zgodnie z Kodeksem Postępowania Administracyjnego prawo do odmowy złożenia zeznań przysługuje małżonkowi strony, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu, powinowatym pierwszego stopnia, osobom pozostającym w stosunku przysposobienia, opieki i kurateli. Jak widać nie ma tutaj mowy o osobach pozostających we wspólnym pożyciu, podobnie jak w procedurze cywilnej.
Jak widzisz konkubinat różnie jest traktowany przez różne procedury. Z wyżej wymienionych jedynie procedura karna przyznaje osobom pozostającym we wspólnym pożyciu możliwość odmowy złożenia zeznań. Całkiem sporo par nie decyduje się dziś na formalizowanie swoich związków, więc pomyślałam, że warto taki wpis podrzucić. Jeżeli interesuje Cię jakaś kwestia prawna dotycząca konkubinatu – pytaj, chętnie napiszę na ten temat w miarę możliwości. Przypominam, że wcześniej na blogu pojawił się wpis o stosunkach majątkowych konkubentów.
Życie lubi płatać różne figle, ale mam nadzieję nie zasmakować nigdy konkubinatu, ale wiedza taka choćby dla samego poznania jest bardzo interesująca i intrygująca czasami. Tymi linijkami o wstępnych, zstępnych przypomniałaś mi jak na studiach wielu miało problem z ogarnięciem, którzy to którzy 😀
Konkubinat może być całkiem smaczny 🙂 Ja miałam problem z wyliczaniem stopni pokrewieństwa. Zwłaszcza na początku studiów, kiedy miałam prawo rzymskie, a tam stopnie pokrewieństwa liczyło się inaczej.
Ciekawe – teraz już wiem, co robić, kiedy chłopak coś przeskrobie. 🙂 A tak poważnie, czy tylko dla mnie konkubinat to bardzo śmieszne słowo?
Konkubinat to jedno z moich ulubionych słów 🙂 Rodem z kryminalnych kronik 🙂 Kilka lat temu miałam zabawną historię, kiedy przyszła do nas jakaś nowa na naszym osiedlu pani listonosz. Miała polecony dla mojego chłopaka, którego nie było akurat w domu, powiedziałam, że mogę odebrać, zapytała kim jestem dla adresata, niewiele myśląc powiedziałam, że konkubiną. Pani listonosz zrobiła wielkie oczy, popatrzyła na mnie przerażona i powiedziała : To ja może napiszę, że narzeczona! 😀
Hahaha, boskie 😀 Konkubina faktycznie kojarzy się z nikczemną kobietą. 🙂
Kurczaki, dziwne to trochę. Sprawy karne wydają mi się trochę poważniejsze, a w nich więcej osób może odmówić składania zeznań, niż w przypadku postępowania cywilnego. 🙂
To chyba właśnie dlatego w postępowaniu karnym nacisk (póki co jeszcze) położony jest na zachowanie prawa do obrony oskarżonego. W sprawach cywilnych, co do zasady strony postępowania mają, mówiąc kolokwialne, wyrównane szanse. W postępowaniu karnym staje obywatel, a naprzeciwko niemu przeważnie machina państwowa, mająca do dyspozycji szerokie możliwości jako śledczy.
Ciekawych rzeczy się u Ciebie dowiedziałam 🙂
Miło mi 🙂
Bardzo ciekawy artykuł. Dziękuję, za tą dawkę wiedzy.
Cieszę się, że wpis okazał się ciekawy.
Po przeczytani tego, wolę nie musieć zeznawać w sądzie w żadnej sprawie. Skomplikowane to wszystko.
wychodzi na to, że mamy kolejny powod, dla ktorego slub ma znaczenie 😉 nawet jesli jest to argument z kategorii mocno dodatkowych 😉
Ciekawe zagadnienie! Ciekawe, jak to się będzie kształtowało w przyszłości – wiele par nie zamierza brać ślubu, nawet cywilnego, chociaż to ułatwienie w niektórych sprawach prawnych czy chociażby jeśli chodzi o dostęp do informacji o zdrowiu w nagłych wypadkach.
witam, mam obecnie wezwanie do Sądu jako świadek w sprawie karnej przeciwko osobie , z która byłam w momencie zdarzenia w konkubinacie. W chwili obecnej nie jestem w konkubinacie z ta osobą , rozumiem ,ze będę musiała zeznawać???
Jeśli mój partner z którym posiadany dziecko ma rozprawę w sądzie sprawie karnej to jako konkubina nie muszę zeznawać ?
Myślę, że lektura tego wpisu powinna dać odpowiedź na zadane pytanie 🙂
Witam ja mam takie pytanie czy ja jako świadek w sprawie mojego konkubenta muszę wysłać oświadczenie o odmówię zeznań tylko do sądu czy też na policji?