Dziecko urodzone w konkubinacie a prawo.

Jak to  w życiu bywa, życie w konkubinacie, ma swoje plusy i minusy. O ile codzienne życie wcale nie musi różnić się od tego małżeńskiego, to w kwestii przepisów różnice są już zauważalne. Inaczej kreują się stosunki majątkowe pomiędzy konkubentami, inaczej wygląda, na przykład kwestia prawa do odmowy składania zeznań w niektórych postępowaniach. Dziś o tym, co się dzieje, kiedy w związku nieformalnym pojawia się dziecko. Czy dziecko urodzone w konkubinacie ma inną sytuację prawną niż dziecko małżeńskie?

Spojrzenie społeczeństwa na pojawienie się dziecka w związku pozamałżeńskim stopniowo zmienia się z upływem czasu. Coraz mniej par, zwłaszcza żyjących w długoletnich związkach nieformalnych, decyduje się na ślub jedynie z uwagi na pojawienie się dziecka. Warto jednak pamiętać o kilku, istotnych kwestiach prawnych, zwłaszcza w początkowym okresie po urodzeniu się potomka.

Brak domniemania ojcostwa

Jeżeli dziecko urodziło się w małżeństwie lub do 300 dni po jego ustaniu, to domniemuje się, że pochodzi ono od męża matki. W przypadku dzieci pozamałżeńskich to domniemanie nie istnieje.

Ojciec – konkubent powinien dokonać uznania takiego dziecka. Takie oświadczenie składa się przed  kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Matka dziecka musi takie oświadczenie ojca potwierdzić jednocześnie, albo w terminie 3 miesięcy. Ojcostwo dziecka może zostać uznane jeszcze przed jego urodzeniem, ale już po jego poczęciu.

Jeżeli ojciec nie chce uznać dziecka, to ustalenia ojcostwa można dochodzić na drodze sądowej.

Należy pamiętać o tym, że w przypadku braku uznania lub ustalenia ojcostwa, ojciec i dziecko traktowane są przez prawo jako osoby obce.

Jakie nazwisko nosi dziecko urodzone w konkubinacie?

Kolejną różnicą, jeżeli chodzi o przepisy dotyczące dzieci małżeńskich i pozamałżeńskich jest kwestia ustalenia nazwiska.

Dziecko urodzone w konkubinacie, nosi takie nazwisko, jakie zostanie wskazane przez rodziców, przy oświadczeniu o uznaniu ojcostwa. Może to być nazwisko jednego z rodziców (ojca lub matki), albo nazwisko powstałe przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca.

Co jeżeli rodzice nie są dogadani w tej kwestii? Jeżeli rodzice nie są w stanie złożyć zgodnych oświadczeń, co do nazwiska dziecka, to wtedy dziecko urodzone w konkubinacie nosi nazwisko matki połączone z nazwiskiem ojca dziecka.

Jeżeli ojcostwo ustalane jest przed sądem, to sąd nadaje dziecku nazwisko stosując się do powyższych zasad.

Nazwisko wieloczłonowe

Należy pamiętać o tym, że nazwisko dziecka nie może mieć więcej niż dwa człony. Jeżeli na przykład jedno, albo oboje rodziców mają nazwiska dwuczłonowe, to do nazwiska dziecka wchodzą pierwsze człony nazwisk rodziców. Chyba, że w  wyniku takiego połączenia powstałoby nazwisko, którego człony są jednakowe.

Rozstanie rodziców a sytuacja dziecka

Na co dzień sytuacja dziecka urodzonego w konkubinacie niewiele różni się od sytuacji dziecka małżeńskiego.  Oboje rodzice dysponują władzą rodzicielską, zobowiązani są do troski o wychowanie dziecka i zarząd jego majątkiem.

Różnice pojawiają się przy rozstaniu. O ile małżeństwo rozwiązuje się poprzez rozwód, o tyle w konkubinacie, jako związku nieformalnym rozstanie również nie jest sformalizowane. W postępowaniu o rozwód sąd orzeka o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi małżeńskimi oraz o alimentach. Wszystko można załatwić zatem jednym postępowaniem. Oczywiście jednym postępowaniem nie zawsze oznacza szybko. Takie postępowanie, w przypadku skłóconych stron, może trochę potrwać.

Przy rozstaniu partnerów, mogą oni oczywiście dojść do porozumienia, co do opieki i kosztów utrzymania dziecka. Nadal władza rodzicielska może przysługiwać obojgu rodziców, najważniejsze decyzje mogą podejmować wspólnie i wspólnie utrzymywać dziecko.

Jeżeli jednak strony nie doszły do porozumienia, to konieczne jest ustalenie tych  kwestii przed sądem. Jednak już nie w jednym postępowaniu o rozwód, ale w co najmniej dwóch. Obie sprawy rozpoznawane są przez sądy rodzinne.

W kwestii władzy rodzicielskiej i opieki należy złożyć stosowny wniosek. Sprawa toczy się w trybie nieprocesowym. Jeżeli chodzi o kwestie alimentów, należy wytoczyć powództwo ( złożyć pozew) sprawa toczy się w trybie procesowym. Z uwagi na te różnice tych trybów, nie mm możliwości załatwienia tych spraw jednym postępowaniem.

Zobacz też :  Od czego zależy wysokość alimentów na dziecko?

Konkubenci nie są osobami samotnie wychowującymi dzieci

Warto również wspomnieć o tym, że osoby wspólnie żyjące i wychowujące dziecko urodzone w konkubinacie nie są wobec prawa osobami wychowującymi dziecko samotnie. O tym warto pamiętać przy ubieganiu się o rozmaite świadczenia rodzinne. Zdarzają się takie przypadki, kiedy para decyduje się na wychowywanie dziecka w nieformalnym związku licząc na to, że bez ślubu traktowani będą jako rodzice samotnie wychowujący dziecko.

Ustawa o świadczeniach rodzinnych zawiera definicję osoby samotnie wychowującej dziecko. Jest to panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostająca w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osoba rozwiedziona, chyba, że wychowuje co najmniej jedno dziecko wspólnie z jego rodzicem.

W przypadku, jeżeli dziecko urodzone w konkubinacie wychowywane jest wspólnie, to nie może być mowy o tym, że dziecko jest wychowywane samotnie, niezależnie od tego, że rodzicie żyją bez ślubu. W takiej sytuacji złożenie oświadczenia o wychowywaniu dziecka samotnie, może zostać uznane za poświadczanie nieprawdy.

Wobec tego, że liczba związków nieformalnych rośnie, a pary częściej niż kiedyś decydują się na wychowywanie dzieci w nieformalnych związkach, warto wiedzieć jak  uregulowana jest sytuacja prawna dziecka pozamałżeńskiego.